Ο Οδυσσέας Ελύτης για την θέση που πρέπει να έχει η Ελλάδα απέναντι στην Ευρώπη


Αναγνώσεις: |


Η αντιγραφή και αποθήκευση έχει καταχωρηθεί επιτυχώς!

Σας ενημερώνουμε ότι ο παρόν ιστότοπος χρησιμοποιεί λογισμικό διασφάλισης πνευματικών δικαιωμάτων.

Έχετε αντιγράψει το άρθρο στα αγαπημένα στις:

Σας ενημερώνουμε ότι ο παρόν ιστότοπος χρησιμοποιεί λογισμικό διασφάλισης πνευματικών δικαιωμάτων.
Κάποτε θὰ ἐρχόταν ἡ στιγμὴ γιὰ τὴν Εὐρώπη νὰ συνειδητοποιήσει τὶς ρίζες της, ἀφοῦ δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρξει σὰν αὐτόνομη μονάδα, χωρὶς κάποιο θεωρητικὸ ὑπόβαθρο.

Ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν Ἑλλάδα ἡ στιγμή, νὰ ἀποφασίσει ἂν θὰ μείνει ἀπομονωμένη στὶς δικές της ἀξίες ἢ θὰ ἐνταχτεῖ σὲ ἕνα εὐρύτερο σύνολο μὲ ὀφέλη πρακτικῆς φύσεως ἀναμφισβήτητα, ἀλλὰ καὶ μὲ τὸν κίνδυνο νὰ ἀλλοιωθεῖ ἡ φυσιογνωμία της.
Ἀπ᾽ αὐτὴ τὴν ἄποψη, τὸ ὁμολογῶ, εἶμαι ἀπομονωτικός. Μία ζωὴν ὁλόκληρη ἀγωνίστηκα γιὰ αὐτὸ ποὺ λέμε Ἑλληνικότητα καὶ ποὺ δὲν εἶναι τίποτα ἄλλο παρὰ ἕνας τρόπος νὰ βλέπεις καὶ νὰ αἰσθάνεσαι τὰ πράγματα.


Εἴτε στὴν κλίμακα τὴ μεγάλη, εἴτε στὴν ταπεινή. Θέλω νὰ πῶ, εἴτε σ᾽ ἕνα Παρθενώνα, εἴτε σ᾽ ἕνα λιθάρι. Τὸ πᾶν εἶναι ἡ εὐγένεια, ἡ ποιότητα, σὲ ἀντίθεση μὲ τὸ μέγεθος καὶ τὴν ποσότητα ποὺ χαρακτηρίζουν τὴ Δύση.

Γιατί, ἐκεῖ βρίσκεται ἡ διαφορά. Οἱ Εὐρωπαῖοι, ἀντλήσανε ἀπὸ τὶς Ἑλληνικὲς ἀξίες γιὰ νὰ φτάσουν στὴν Ἀναγέννηση. Ἀλλά, ἡ Ἀναγέννηση ἡ δική τους εἶναι κάτι πολὺ διαφορετικὸ ἀπ᾽ αὐτὸ ποὺ θὰ μπορούσαμε νὰ εἴχαμε κάνει ἐμεῖς, ἐὰν δὲν μᾶς σταματοῦσε ἡ τουρκοκρατία.

Τὸ βλέπουμε αὐτὸ στὴν ταπεινὴ κλίμακα, τὴ μόνη ἄλλωστε ὅπου μπορούσαμε ἀκόμα νὰ ἐκδηλωνόμαστε.

Ἀπὸ τὴν ἄποψη ὅτι, μία ἐσωτερικὴ αὐλὴ νησιώτικου σπιτιοῦ, κατὰ τὴν ταπεινή μου γνώμη, ἢ ἕνας περίβολος μοναστηριοῦ, εἶναι, σὰν ἀντίληψη ἐννοῶ, πολὺ πιὸ κοντὰ στὸ πνεῦμα ποὺ ἔκανε τοὺς Παρθενῶνες καὶ τὶς Θεομήτορες, παρὰ ὅλες οἱ κολόνες κι οἱ μετῶπες τῶν εὐρωπαϊκῶν ἀνακτόρων.

Πού σημαίνει ὅτι, ἂν συνέχισε κάποιος τὴν αἰσθαντικότητα τὴν ἑλληνικὴ καὶ τὴ διατήρησε, εἶναι ἀποκλειστικὰ ὁ λαϊκός μας πολιτισμός. Μόνον ποὺ καὶ αὐτὸς στὶς ἡμέρες μας κινδυνεύει.

Οἱ ἀστοὶ στὴν πλειοψηφία τους, βέβαια ὑπῆρξαν καὶ ἐξαιρέσεις, μιμήθηκαν τοὺς εὐρωπαίους. Δηλαδὴ τὴν παραποιημένη αἴσθηση τῆς Ἑλληνικότητας καὶ στὴ συνέχεια οἱ ἀνερχόμενοι ἀπὸ τὸ λαὸ μιμήθηκαν τοὺς ἀστούς.

Ἔτσι φτάσαμε σ᾽ ἕνα σημεῖο ποὺ ἀναρωτιέται κανεὶς σὲ τί πιὰ μπορεῖ νὰ ὠφελεῖ ἡ ἀπομόνωση, τί πάει νὰ προστατέψει.

Καὶ μὲ κίνδυνο νὰ φανῶ ἀντιφατικός, ὁδηγοῦμαι στὸ ἄλλο ἄκρο: Λέω μήπως εἶναι σωφρονέστερον νὰ μὴν ἀντιταχτοῦμε στὸ ροῦ τῆς ἱστορίας. Μήπως μία διαφορετικὴ στρατηγικὴ θὰ μᾶς βοηθοῦσε νὰ διακριθοῦμε ἀπὸ ἕναν ἄλλο δρόμο.

Ὁ ἑλληνισμός, ἔδειξε ἀνέκαθεν μία καταπληκτικὴ ἱκανότητα νὰ ἀφομοιώνει, νὰ προσαρμόζεται καὶ νὰ δραστηριοποιεῖται μέσα στὰ ξένα σύνολα…

Πόσο μάλλον σήμερα, ποὺ ὅπως καὶ νὰ τὸ κάνουμε, εἶναι γηρασμένα, εἶναι ἐξασθενημένα καὶ θὰ ἔλεγα ὅτι ἔχουμε ἀνάγκη ἀπὸ τὸ σφρίγος νεοτέρων αἰώνων.

Αὐτὸ μὲ κάνει λοιπόν, νὰ κατασιγάζω μέσα μου τὸν αἰσθηματία Ἕλληνα ποὺ κρύβω καὶ νὰ σκέπτομαι ὅτι ἴσως εἶναι πιὸ σωστό, νὰ μὴ φοβηθοῦμε τὴ σύγκριση καὶ τὴν ἅμιλλα, ἀλλὰ νὰ προχωρήσουμε φυσικὰ πάντοτε μὲ τὴν προοπτικὴ νὰ διακριθοῦμε στὴν ποιότητα, ποὺ σημαίνει στὸ πνεῦμα.

Γι᾽ αὐτὸ ἐπιμένω πολὺ στὸ θέμα τῆς Παιδείας…»
Βίντεο από άλλη συνέντευξη το 1979
Πηγή: Ἀπόσπασμα ἀπὸ συνέντευξη, 1980, στὴν παραγωγὴ τῆς ΕΡΤ «Ἐδῶ γεννήθηκε ἡ Εὐρώπη» τῶν Γιώργου, Ἡρῶς Σγουράκη. (Ἐν Ἐσόπτρῳ. Τριμηνιαία ἔκδοση Ἱ. Μ. Γορτύνης καί Ἀρκαδίας. Ἀπρίλιος – Μάϊος – Ἰούνιος 2015 – τεῦχος 34) «σπιτὰκι τῆς Μέλιας»