Η αντιγραφή και αποθήκευση έχει καταχωρηθεί επιτυχώς!
Σας ενημερώνουμε ότι ο παρόν ιστότοπος χρησιμοποιεί λογισμικό διασφάλισης πνευματικών δικαιωμάτων.
Έχετε αντιγράψει το άρθρο στα αγαπημένα στις:
Σας ενημερώνουμε ότι ο παρόν ιστότοπος χρησιμοποιεί λογισμικό διασφάλισης πνευματικών δικαιωμάτων.
Η
νήψη είναι απαραίτητη στην προσευχή για την εκπλήρωση της πρώτης και
μεγάλης εντολής, της αγάπης προς τον Θεό. Ελέγχει κάθε κίνηση του νου
και της καρδιάς, ώστε η στροφή του ανθρώπου προς τον Θεό να είναι
καθολική και σύμφωνη με το Πνεύμα Του. Ο Θεός είναι ζηλωτής και επιθυμεί ολόκληρη την καρδιά του ανθρώπου. Γι’
αυτό και ο χριστιανός από την αρχή της ημέρας ρυθμίζει τη στάση του
ενώπιον του Θεού. Τοποθετεί τον νου στην καρδιά του και διατηρεί τα
νοήματα και τις αισθήσεις του στην παρουσία του Κυρίου.
Οι
«σκληροί λόγοι» των αγίων Γραφών προκαλούν στην καρδιά προφητικό
«συσσεισμό». Όπως κατά την ήμερα της Πεντηκοστής έπνευσε πρώτα η βίαιη
πνοή και ύστερα ξεχύθηκε το Άγιο Πνεύμα «επί πάσαν σάρκα», έτσι και τώρα
ο πνευματικός συσσεισμός κάνει να αναφανεί η καινή καρδιά· όχι η
λίθινη, αλλά η ευαίσθητη που είναι ικανή να προσλάβει το χάρισμα της
Πεντηκοστής. Η καρδιά αυτή είναι τόσο πολύτιμη ενώπιον του Κυρίου, ώστε
κάθε κραυγή ή επίκληση της συγκεντρώνει όλη την προσοχή Του και ελκύει
τη χάρη Του.
Στην ίδια προοπτική εντάσσεται και η εκούσια άσκηση της αυτομεμψίας. Κρίνοντας αυστηρά τον εαυτό του ο άνθρωπος συντρίβεται και συνάγει όλο τον νου στην καρδιά.
Τότε μπορεί να βοά «εν όλη καρδία» προς τον Θεό και να δέχεται από
Αυτόν τη δικαίωση. Έτσι επιτελείται η νήψη και δυσχεραίνεται η διείσδυση
του εχθρού με δόλιο τρόπο στην καρδιά του πιστού.
Η
προσοχή του πιστού κατά την προσευχή, που ονομάζεται και ευκτική
προσοχή, πρέπει να συνοδεύεται με αυτοπεριορισμό και υπομονή. Αυτά
παρεμποδίζουν τη διάχυση του νου και τον διατηρούν απερίσπαστο στο έργο
της προσευχής. Αλλά και η ίδια η προσευχή, όπως έχει διαμορφωθεί στην
ορθόδοξη παράδοση ως μονολόγιστη επίκληση του Ονόματος του Κυρίου,
συντελεί προς τον σκοπό αυτό: «Κύριε, Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού,
ελέησόν με».
Στο
πρώτο μέρος της ευχής αυτής περικλείεται ομολογία πίστεως στη θεότητα
του Χριστού αλλά και σε όλη την Αγία Τριάδα. Στο δεύτερο μέρος, «ελέησόν
με», γίνεται η εξομολόγηση του προσευχομένου· αναγνωρίζεται η πτώση
(παγκόσμια και προσωπική), η αμαρτωλότητα και η ανάγκη για τη λύτρωση.
Και τα δύο μέρη της ευχής, η ομολογία πίστεως και η μετάνοια του
προσευχομένου, δίνουν πληρότητα και περιεχόμενο στην προσευχή.
Η
μονολόγιστη αυτή προσευχή γίνεται κατ’ αρχάς προφορικά. Ακολούθως
τελείται με τον νου και τελικά, με τη συνεργεία της χάριτος, ο νους
κατεβαίνει στη βαθειά καρδιά του ανθρώπου. Για τον λόγο αυτό, η προσευχή
αυτή ονομάζεται νοερά ή καρδιακή.
Με
τη διαρκή επίκληση του Ονόματος του Χριστού και την προσήλωση του νου
στις λέξεις της προσευχής καλλιεργείται μια μόνιμη ευχητική διάθεση.
Έτσι η προσευχή γίνεται ο φυσικός τρόπος υπάρξεως του ανθρώπου, το
ένδυμα της ψυχής του και η αυτενέργητη αντίδραση της καρδιάς του σε κάθε
φαινόμενο του πνευματικού κόσμου. Η πνευματική αυτή κατάσταση έχει
μεγάλη σπουδαιότητα κατά την ώρα του θανάτου. Η ασκητική εργασία της νοεράς προσευχής αποβαίνει εξάσκηση και προετοιμασία για το τέλος της επίγειας ζωής, ώστε η γέννηση του πιστού στην ουράνια ζωή να συντελεσθεί όσο το δυνατόν πιο ανώδυνα και ακίνδυνα.
Η κάθοδος του νου στην καρδιά του ανθρώπου δεν πραγματοποιείται με τεχνητά μέσα, όπως
είναι η στάση του σώματος ή η ελεγχόμενη αναπνοή. Βέβαια και τα μέσα
αυτά δεν είναι τελείως άχρηστα, αλλά μπορούν να χρησιμοποιούνται
βοηθητικά κατά τα πρώτα στάδια της πνευματικής ζωής, πάντοτε με την
επίβλεψη του πνευματικού οδηγού και την ταπεινή στάση του αρχάριου
μαθητή. Ο κυριότερος παράγοντας για την κατάβαση του νου και την ένωσή
του με την καρδιά είναι η χάρη του Θεού.
Η
πλέον αυθεντική απέκδυση του νου από κάθε εμπαθή προσκόλληση στα ορατά
και παρερχόμενα στοιχεία αυτού του κόσμου κατορθώνεται με φυσιολογικό
τρόπο στη ζέση της μετανοίας. Ο καρδιακός πόνος που γεννάται από
τη χάρη της μετανοίας, όχι μόνο αποδεσμεύει τον νου από τα φθαρτά, αλλά
και τον συνάπτει στα αόρατα και αιώνια. Δηλαδή, η απέκδυση
είναι, όπως μόλις είπαμε, μόνο το ήμισυ της υποθέσεως και αφορά τον
ανθρώπινο παράγοντα στο κτιστό επίπεδο της υπάρξεως. Στον Χριστιανισμό,
όμως, υπάρχει και η επένδυση της ψυχής με τη συνακόλουθη χάρη του Θεού
και είναι πλήρωμα ζωής αθανάτου.
Πολλοί
θαυμάζουν τον Βούδα και τον παραβάλλουν με τον Χριστό. Λέγεται ότι ο
Βούδας σπλαχνίσθηκε την ανθρώπινη δυστυχία και με ωραία λόγια δίδαξε τη
δυνατότητα και τον τρόπο να αποσπάται ο άνθρωπος από τα παθήματα και να
μην τα αισθάνεται. Ωστόσο, ο Μονογενής Υιός του Θεού, ο Χριστός, με τα
Πάθη, τον Σταυρό, τον θάνατο και την Ανάστασή Του προσέλαβε τον πόνο
εκούσια και αναμάρτητα και τον μετέβαλε σε μέσο εκφράσεως της τέλειας
αγάπης Του. Με αυτήν θεράπευσε το πλάσμα Του από το μέγα τραύμα της
προπατορικής αμαρτίας και το απεργάσθηκε «καινήν κτίσιν». Γι’ αυτό ο
πόνος είναι τόσο πολύτιμος στην άσκηση της ευχής, και η παρουσία του
είναι ένδειξη ότι ο ασκητής δεν είναι μακριά από την αληθινή και άγια
οδό της αγάπης προς τον Θεό. Την αγάπη αυτή εκφράζει ο άνθρωπος με την
προσευχή του.
Κατά συνέπεια, η προσευχή είναι θέμα αγάπης.
Αν προσευχόμαστε, σημαίνει ότι αγαπάμε τον Θεό. Αν αγαπάμε τον Θεό,
προσευχόμαστε. Το μέτρο της προσευχής φανερώνει το μέτρο της αγάπης που
έχουμε για τον Θεό. Έτσι, ο Αγ. Σιλουανός ταυτίζει τη μνήμη του Θεού με
την προσευχή, ενώ οι άγιοι Πατέρες λένε ότι η λήθη του Θεού συνιστά το
μεγαλύτερο πάθος. Όταν μας πολεμεί ένα πάθος, μπορούμε και εμείς να του αντιταχθούμε με το Όνομα του Θεού.
Όσο πιο πολύ ταπεινώνουμε τον εαυτό μας και καλούμε τον Θεό σε βοήθεια
μας, τόσο πιο δυνατοί γινόμαστε και νικούμε το πάθος. Όταν όμως
λησμονούμε τον Θεό, ο εχθρός μας φονεύει ολοσχερώς. Γι’ αυτό και οι
Πατέρες επισημαίνουν ότι η λήθη του Θεού είναι το μεγαλύτερο πάθος.
ΠΗΓΗ: Αρχιμ. Ζαχαρία Ζάχαρου, «Ο κρυπτός της καρδίας άνθρωπος». Εκδ.: Ι. Σ. Μονή Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ, Αγγλία, 2012. (trelogiannis.blogspot.gr)
Προτεινόμενη περαιτέρω μελέτη: Προσευχές
